راهنمای فنی برای انتخاب صحیح تجهیزات پایش گاز در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
انتخاب دتکتور گاز در صنایع حساس مانند نفت، گاز، پتروشیمی، پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها موضوعی بسیار مهم و تأثیرگذار بر ایمنی و عملکرد عملیاتی است.
یک انتخاب نادرست در این حوزه می‌تواند منجر به آلارم‌های کاذب، توقف تولید، افزایش هزینه‌های تعمیرات یا حتی بروز حوادث جدی شود.
در این راهنما تلاش شده است معیارهای اصلی انتخاب دتکتور گاز به صورت کاملاً کاربردی، دقیق و قابل‌فهم ارائه شود تا بتوانید با آگاهی کامل، مناسب‌ترین مدل را انتخاب نمایید.
دتکتور گاز چیست و چه نقشی در ایمنی صنعتی دارد؟
دتکتور گاز دستگاهی است که برای تشخیص و هشدار سریع در برابر وجود گازهای سمی (مانند H2S و CO)، گازهای قابل‌اشتعال (مانند متان یا پروپان) و یا هر نوع گاز خطرناک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در بسیاری از واحدهای صنعتی، انتخاب نادرست دتکتور یا عدم تناسب نوع حسگر با محیط می‌تواند پیامدهایی مانند:
-
افزایش تعداد آلارم‌های کاذب
-
عدم تشخیص صحیح نشتی گاز
-
توقف‌های غیرضروری و افزایش هزینه‌ها
-
کاهش سطح ایمنی کارکنان
-
ایجاد خطرات انفجاری
انواع و کاربرد دتکتور گاز
شناخت نوع حسگر یکی از اصلی‌ترین مراحل انتخاب دتکتور مناسب است.
در ادامه، رایج‌ترین انواع دتکتورهای گاز در صنایع توضیح داده می‌شود.
۱. دتکتور گاز الکتروشیمیایی (Electrochemical Gas Detector)
این نوع دتکتورها برای تشخیص گازهای سمی مانند H2S، CO و NH3 استفاده می‌شوند.
مزایا:
-
دقت بالا
-
سرعت پاسخ مناسب
-
هزینه معقول
محدودیت‌ها:
-
حساسیت نسبت به دما و رطوبت بالا
-
نیاز به کالیبراسیون منظم
📌 نمونه‌های مناسب:
Honeywell XCD، MSA S5000 (با سنسورهای دیجیتال)
🔗 محصول Sensepoint XCD.
۲. دتکتور گاز مادون‌قرمز (Infrared – IR)
این دتکتورها برای گازهای قابل‌اشتعال مانند متان و پروپان بسیار مناسب هستند.
مزایا:
-
عملکرد پایدار در محیط‌های آلوده
-
طول عمر بالا
-
مقاومت در برابر تغییرات محیطی
محدودیت:
برای سنجش گازهای سمی مناسب نیست.
📌 نمونه‌های پرکاربرد:
Det-Tronics X3301، General Monitors IR4000S، Honeywell Optima Plus
🔗 IR4000S، Optima Plus، X3301
۳. دتکتورهای اپن‌پث (Open Path)
برای پایش گسترده در فضاهایی مانند خطوط انتقال، مخازن یا سکوهای نفتی استفاده می‌شود.
مزایا:
-
پوشش طولانی‌مدت (۳۰ تا ۱۰۰ متر)
-
مناسب برای فضاهای باز و بزرگ
📌 نمونه:
Honeywell Searchline Excel
🔗 Searchline Excel
۴. دتکتور شعله (Flame Detector – UV، IR، UV/IR، IR3)
این دتکتورها برای تشخیص سریع شعله ناشی از آتش‌سوزی یا انفجار کاربرد دارند.
انواع رایج:
-
UV: حساسیت بالا اما احتمال آلارم کاذب
-
IR: مناسب محیط‌های گرد و غبار
-
UV/IR: ترکیبی و پایدار
-
IR3: دقیق‌ترین و استانداردترین مدل برای صنایع نفت و گاز
📌 نمونه‌ها:
Honeywell FS24X، Det-Tronics X3301، General Monitors FL4000H
چطور یک دتکتور گاز مناسب انتخاب کنیم؟
برای انتخاب دتکتور مناسب، بهتر است یک چک‌لیست استاندارد در نظر گرفته شود:
۱. نوع گاز مورد پایش
-
H2S
-
CO
-
گازهای قابل‌اشتعال
-
گازهای ترکیبی
-
محدوده انفجاری (LEL)
🔗 دسته گاز H2S، گاز قابل‌اشتعال.
۲. شرایط محیط نصب
-
دما
-
رطوبت
-
گرد و غبار
-
محیط بسته یا باز
-
وجود مواد خورنده
نمونه:
در محیط‌های با دما و گرد و غبار بالا، دتکتورهای IR عملکرد بهتری دارند.
۳. سیستم کنترلی و نوع خروجی موردنیاز
-
4-20mA
-
Modbus
-
HART
اگر سیستم کنترل شما هانیول یا زیمنس است، بهتر است حسگر با آن سازگار انتخاب شود.
۴. استانداردها و ایمنی
حتماً به گواهی‌های زیر توجه شود:
-
ATEX
-
IECEx
-
CSA
۵. برند و مدل مناسب
بر اساس تجربه صنعت نفت و گاز:
-
General Monitors S5000 – برای محیط‌های سخت
-
Honeywell Sensepoint XCD – برای گازهای سمی
-
FS24X – بهترین دتکتور شعله IR3
-
Optima Plus – یکی از دقیق‌ترین دتکتورهای قابل‌اشتعال IR
اشتباهات رایج هنگام خرید دتکتور گاز
-
انتخاب اشتباه نوع حسگر
-
نصب در ارتفاع یا زاویه نامناسب
-
عدم توجه به استانداردهای ضدانفجار
-
خرید بر اساس قیمت و نه شرایط محیطی
-
عدم برنامه‌ریزی برای کالیبراسیون
بهترین برندهای دتکتور گاز برای صنایع ایران
Honeywell
مناسب واحدهای عملیاتی، بسیار قابل‌اعتماد
General Monitors (MSA Safety)
پایداری بالا و مناسب محیط‌های سخت
Det-Tronics
استانداردترین حسگرها برای سکوهای نفتی
«برای انتخاب بهترین دتکتور گاز متناسب با محیط صنعتی خود، همین حالا با کارشناسان پالاترو مارکت تماس بگیرید.»
« مشاوره رایگان انتخاب دتکتور هانیول »
جمع‌بندی نهایی
انتخاب دتکتور گاز مناسب، تصمیمی بسیار مهم و تأثیرگذار بر ایمنی پرسنل، پایداری عملیات و جلوگیری از هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده است.
با شناخت نوع گاز، شرایط محیط، استانداردها و برندهای معتبر، می‌توان بهترین گزینه را انتخاب کرد و سال‌ها بدون مشکل از آن استفاده نمود.
در صورت تمایل، می‌توانید مشخصات محیط، نوع گاز و تجهیزات موجود را برای ما ارسال کنید تا تیم فنی پالاترو مارکت، مناسب‌ترین گزینه را به شما پیشنهاد دهد.
