کدام گزینه برای ایمنی تأسیسات نفت و گاز مناسبتر است؟
در پالایشگاهها و تأسیسات نفت و گاز، نشت گاز فقط یک خطای فنی ساده نیست؛
میتواند به توقف تولید، خسارت مالی سنگین و مهمتر از همه، تهدید جان نیروی انسانی منجر شود.
به همین دلیل، انتخاب “نوع صحیح دتکتور گاز” یکی از تصمیمهای کلیدی در طراحی سیستم ایمنی محسوب میشود.
اما سؤال اصلی اینجاست:
دتکتور Open Path بهتر است یا Point؟
در این مقاله، بدون شعار و تبلیغ، این دو فناوری را دقیق، کاربردی و مخصوص شرایط پالایشگاهی مقایسه میکنیم.
دتکتور گاز Point چیست؟
دتکتورهای Point (نقطهای) غلظت گاز را “در یک نقطه مشخص” اندازهگیری میکنند.
این سنسورها معمولاً نزدیک منبع بالقوه نشت نصب میشوند؛ مثلاً کنار فلنجها، ولوها یا تجهیزات فرآیندی.
مزایا:
- دقت بالا در تشخیص غلظت گاز در یک نقطه مشخص
- مناسب برای فضاهای بسته یا نیمهبسته
- پاسخ سریع به نشتهای موضعی
محدودیتها:
- پوشش محدود (فقط یک نقطه)
- نیاز به تعداد زیاد سنسور در فضاهای بزرگ
- احتمال از دست رفتن نشتهای پراکنده یا عبوری
نمونه محصول از دتکتور های Point:
دتکتورهای Point مانند دتکتور Searchpoint Optima Plus برای پایش فضاهای باز پالایشگاهی استفاده میشوند.
دتکتور گاز Open Path چیست؟
دتکتورهای Open Path (مسیر باز) بهجای یک نقطه، “یک مسیر مشخص” بین فرستنده و گیرنده را پایش میکنند.
این نوع دتکتور برای تشخیص ابرهای گاز در فضاهای باز طراحی شده است.
مزایا:
- پوشش وسیع در فضاهای باز پالایشگاهی
- تشخیص نشتهای پراکنده و حجمی
- کاهش تعداد تجهیزات نسبت به Point Detector
محدودیتها:
- نیاز به خط دید مستقیم (Line of Sight)
- حساسیت به شرایط محیطی شدید (گردوغبار، مه سنگین)
- مناسب نبودن برای فضاهای بسته
نمونه محصولات Open Path:
مقایسه کاربردی در پالایشگاهها
| معیار مقایسه | Point Detector | Open Path Detector |
|---|---|---|
| نوع پوشش | نقطهای | مسیر خطی |
| مناسب برای | فضاهای بسته، منابع مشخص نشت | فضاهای باز و گسترده |
| تعداد موردنیاز | زیاد | کمتر |
| تشخیص ابر گاز | محدود | بسیار مناسب |
| نگهداری | بیشتر | معمولاً کمتر |
کدام انتخاب بهتر است؟
واقعیت این است که در پالایشگاهها، انتخاب مطلق وجود ندارد.
سیستمهای ایمنی حرفهای معمولاً از “ترکیب هر دو فناوری” استفاده میکنند:
- Point Detectors : برای کنترل تجهیزات حساس و نقاط بحرانی
- Open Path Detectors : برای پایش محیطهای باز، مسیرهای انتقال و فضاهای گسترده
این ترکیب باعث میشود هم نشتهای موضعی و هم ابرهای گاز بهموقع شناسایی شوند.
نقش تکنولوژیهای جدید در انتخاب دتکتور
امروزه دتکتورهای مدرن با قابلیتهایی مثل:
- یکپارچگی با سیستمهای کنترل و DCS
- خروجیهای دیجیتال و آنالوگ
- تشخیص هوشمند خطا و کاهش آلارم کاذب
تصمیمگیری را سادهتر و دقیقتر کردهاند.
جمعبندی
در پالایشگاهها، سؤال اصلی این نیست که Open Path بهتر است یا Point؛
بلکه این است که “کجا، چرا و چگونه” از هرکدام استفاده کنیم.
اگر طراحی سیستم تشخیص گاز بر اساس شرایط واقعی سایت انجام شود، ترکیب هوشمند این دو فناوری میتواند سطح ایمنی را بهطور چشمگیری افزایش دهد.
اگر شما مسئول طراحی یا ارتقای سیستم ایمنی در یک تأسیسات صنعتی هستید،
به نظر شما کدام بخش پالایشگاه بیشترین ریسک نشت گاز را دارد؟
انتخاب دتکتور از همانجا شروع میشود.
